Sarbon

İnek, koyun, at gibi hayvanlar arasında görülen ve salgınlar halinde ölüme sebep olan basilli bir hastalıktır. Genellikle bu hayvanlarla temas halinde olan veteriner, çoban, celep, çiftçi ve kasaplarda görülür. Hayvanların yünü, eti ve derisi ile geçer.
"Tularemi" de olduğu gibi dış ve iç şarbon olmak üzere iki cinsi vardır. Dış şarbon, derideki çizik, çatlak ve yaralardan giriş yapar, iç şarbon ise, hayvanın yününden ve tüylerinden uçuşan mikropların nefes yoluyla alınması sonucu geçer. Hasta hayvanın eti yendiği zaman da mikroplar vücuda girmiş olur.
Belirtileri:
* En sık görüleni dış şarbondur. Mikroplar genellikle el, yüz, kol ve bacaklarda yerleşirler.
* Şarbon "siyah yara" ile karekterizedir. Önce ortasında siyah leke bulunan kırmızı kabarcıklar ortaya çıkar. Daha sonra kabarcık büyüyerek patlar ve etrafına iltihap saçar. Yara zamanla kuruyarak üzeri siyah bir kabukla örtülür.
* Yaranın etrafı şişerken; çevrede yeni kabarcıklar türer.
* İç şarbonun teşhisi oldukça zordur. Mide, bağırsak iltihabına yol açar. Pek ender olarak kusma ve ishal görülür.
Ne Yapmalı?
Korunma:
* Meslekleri icabı hayvanlarla uğraşmak zorunda olanlar için geliştirilmiş "şarbon aşıları" vardır. Bu gibi kimseler aşı yaptırmalı; hastalığa yakalandığından şüphe ettikleri hayvanı diğerlerinden ayırmalı ve veterinere kontrol ettirmelidir.
* Şarbondan ölen hayvanların üzeri kireç kaymağı ile örtülerek hastalığın diğer hayvanlara geçmesi önlenmelidir. Aynı zamanda sağlam hayvanlar aşılatılmalıdır.
Tedavi:
* Antibiyotik tedavisi, şarbon basillerine karşı oldukça etkilidir.
* Hasta, tedavi sonuçlanıncaya kadar, yatakta istirahat ettirilmelidir.